تەپسىرۇل مۇيەسسەر: سۈرە تەكۋىرنىڭ تەپسىرى

تەپسىرۇل مۇيەسسەر: سۈرە تەكۋىرنىڭ تەپسىرى

مۇجتەھىدلەر پەتىۋالىرى بلوگى تەرجىمە قىلدى

سۈرە تەكۋىر مەككىدە نازىل بولغان بولۇپ، 29 ئايەتتىن تەشكىل تاپقان

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

ناھايىتى شەپقەتلىك ۋە مېھرىبان ئاللاھنىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن.

81:1

{إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ}

كۈننىڭ نۇرى ئۆچكەن چاغدا،

تەپسىرى: 

إذا الشمس لُفَّت وذهب ضَوْءُها 

قۇياش تۈرۈلۈپ، نۇرى يوق بولغان چاغدا

81:2

{وَإِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ}

يۇلتۇزلار تۆكۈلگەن چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا النجوم تناثرت، فذهب نورها 

يۇلتۇزلار تۆكۈلۈپ تارقىلىپ كەتكەن ۋە نۇرى ئۆچكەن چاغدا،

81:3

{وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ}

تاغلار گۇمران بولغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا الجبال سيِّرت عن وجه الأرض فصارت هباءً منبثًا 

تاغلار يەر يۈزىدىن ئايرىلىپ ھەرىكەتلەنگەن، ئاندىن چېچىلغان توزان ھالىتىگە كەلگەن چاغدا،

81:4

{وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ}

بوغاز تۆگىلەر تاشلىۋېتىلگەن چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا النوق الحوامل تُركت وأهملت 

تۇغۇشقا يېقىن قالغان چىشى تۆگىلەر تەرك ئېتىلىپ، ھېچكىمنىڭ كارى بولمىغان چاغدا،

81:5

{وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ}

ياۋايى ھايۋانلار توپلانغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا الحيوانات الوحشية جُمعت واختلطت؛ ليقتصَّ الله من بعضها لبعض

ۋەھشىي ھايۋانلار —  ئاللاھنىڭ بىر-بىرىلىرىدىن قىساسىنى ئېلىپ بېرىشى ئۈچۈن — بىر يەرگە توپلانغان چاغدا،

81:6

{وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ}

دېڭىزلار ئوت بولۇپ لاۋۇلدىغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا البحار أوقدت، فصارت على عِظَمها نارًا تتوقد، 

دېڭىزلارغا ئوت تۇتۇشۇپ، بىپايانلىقىغا قارىماستىن لاۋۇلداپ يېنىۋاتقان ئوتقا ئايلانغان چاغدا،

81:7

وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ

جانلار (ئۆز قاياشلىرىغا) قوشۇلغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا النفوس قرنت بأمثالها ونظائرها، 

بىرى-بىرىگە ئوخشاش سۈپەتتىكى روھلار بىر يەرگە توپلانغان چاغدا (مەسىلەن، تەقۋادارلارنىڭ روھلىرى تەقۋادارلار سېپىگە، ئاتەشپەرەسلەرنىڭ روھلىرى ئاتەشپەرەسلەر سېپىگە، كوممۇنىستلارنىڭ روھلىرى كوممۇنىستلارنىڭ سېپىگە قېتىلىپ، ھەر جان ئىگىسى ئۆز تىپىدىكى توپقا قوشۇلغان چاغدا)

81: 8-9

{وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ، بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ}

تىرىك كۆمۈۋېتىلگەن قىزدىن سەن قايسى گۇناھ بىلەن ئۆلتۈرۈلدۈڭ؟ دەپ سورالغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا الطفلة المدفونة حية سُئلت يوم القيامة سؤالَ تطييب لها وتبكيت لوائدها: بأيِّ ذنب كان دفنها؟

تىرىك پېتى كۆمۈلۈۋېتىلگەن قىزچاقتىن — قىيامەت كۈنى ئۇنىڭ كۆڭلىنى شاتلاندۇرۇش ۋە ئۇنى كۆمۈۋەتكۈچىنى ئازارلاش يۈزىسىدىن — قايسى گۇناھ سەۋەبلىك كۆمۈۋېتىلگەنلىكى سورالغان چاغدا،

81:10

{ وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ}

نامە - ئەماللار ئېچىلغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا صحف الأعمال عُرضت، 

 (ھەر بىر كىشىنىڭ) ئەمەل دەپتەرلىرى ئېچىلىپ، ئوتتۇرىغا قويۇلغان چاغدا،

81:11

{وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ}

ئاسمان ئېچىپ تاشلانغان چاغدا

تەپسىرى:

وإذا السماء قُلعت وأزيلت من مكانها 

 ئاسمان ئېچىپ تاشلىنىپ، ئۆز جايىدىن يوق قىلىنغان چاغدا،

81:12

{وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ}

دوزاخ قىزىتىلغان چاغدا

تەپسىرى:

وإذا النار أوقدت فأضرِمت 

جەھەننەمنىڭ ئوتى شىددەت بىلەن قاتتىق گۈركىرەپ كۆيگەن چاغدا

81:13

{وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ}

جەننەت يېقىنلاشتۇرۇلغان چاغدا،

تەپسىرى:

وإذا الجنة دار النعيم قُرِّبت من أهلها المتقين 

ئەبەدىي نىئ‍مەتلەر ماكانى بولغان جەننەت ئۇنىڭغا كىرىدىغان تەقۋادار مۆمىنلەرگە يېقىنلاشتۇرۇلغان چاغدا،

81:14

{عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ}

ھەر ئادەم ئۆزىنىڭ قىلغان (ياخشى - يامان) ئىشلىرىنى بىلىدۇ

تەپسىرى:

إذا وقع ذلك، تيقنتْ ووجدتْ كلُّ نفس ما قدَّمت من خير أو شر.

يۇقارقى ئىشلار يۈز بەرگەن چاغدا، ھەممە كىشى (دۇنيادا قىلغان) ياخشى ياكى يامان بارچە ئىشنى تامامى بىلەن بىلىدۇ ۋە ئۆز قىلمىشلىرى بىلەن ئۇچرىشىدۇ.

81:15

{فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ}

كۈندۈزى يوشۇرۇنغۇچى يۇلتۇزلار بىلەن (قەسەمكى)

تەپسىرى:

أقسم الله تعالى بالنجوم المختفية أنوارها نهارًا، 

ئۇلۇغ ئاللاھ كۈندۈزلىرى نۇرى كۆزلەردىن يوشۇرۇنغۇچى يۇلتۇزلار بىلەن قەسەم قىلدى، ئۆز ئ‍وربىتىلىرىدا ماڭغۇچى ۋە يوشۇرۇنغۇچى يۇلتۇزلار بىلەن (قەسەم قىلدى.)

81:16

الْجَوَارِ الْكُنَّسِ

پاتىدىغان ۋاقتىدا يوشۇرۇنىدىغان يۇلتۇزلار بىلەن (قەسەمكى)،

تەپسىرى:

الجارية والمستترة في أبراجها، 

(ئۇلۇغ ئاللاھ يەنە) پلانېتلىرىدا تېز ھەرىكەت قىلغۇچى ۋە ئۆزىنى يوشۇرغۇچى يۇلتۇزلار بىلەن (قەسەم قىلدى.)

81:17

وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ

قاراڭغۇلۇققا چۆمگەن كېچە بىلەن قەسەم قىلىمەن،

تەپسىرى:

والليل إذا أقبل بظلامه 

(ئۇلۇغ ئاللاھ) قاراڭغۇلۇقى بىلەن يېتىپ كەلگۈچى كېچە بىلەن (قەسەم قىلدى.) 

81:18

{وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ}

يورۇشقا باشلىغان سۈبھى بىلەن قەسەم قىلىمەن

تەپسىرى:

والصبح إذا ظهر ضياؤه 

(ئۇلۇغ ئاللاھ) يورۇغان چاغدىكى سۈبھى بىلەن (قەسەم قىلدى) ۋە مۇنداق دېدى:

81:19

{إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ}

ھەقىقەتەن بۇ ئىنتايىن ھۆرمەتلىك بىر ئەلچى ئېلىپ كەلگەن سۆزدۇر.

تەپسىرى:

إن القرآن لَتبليغ رسول كريم- هو جبريل عليه السلام 

بۇ قۇرئان شەرەپلىك پەرىشتە جىبرىل ئەلەيھىسسالام (ئاللاھ تەرىپىدىن ۋەھىي سۈپىتىدە) ئېلىپ كەلگەن سۆزدۇر.

81:20

ذِي قُوَّةٍ عِندَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ

ئۇ (ئەلچى) كۈچلۈكتۇر، ئاللاھ نىڭ دەرگاھىدا مەرتىۋىلىكتۇر

تەپسىرى:

ذِي قوة في تنفيذ ما يؤمر به، صاحبِ مكانة رفيعة عند الله 

پەرىشتە جىبرىل ئۆزىگە بۇيرۇلغان ئەمىرلەرنى ئورۇنداشتا بەك كۈچلۈكتۇر، ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا يۈكسەك نوپۇزغا ۋە ئېتىبارغا ئىگىدۇر.

81:21

{مُّطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ}

ئۇ يەردە ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلىنغۇچى، ئىشەنچىلىكتۇر.

تەپسىرى:

تطيعه الملائكة، مؤتمن على الوحي الذي ينزل به 

(جىبرىل) پەرىشتىلەر ئىتائەت قىلىدىغان، ئۆزى ئېلىپ چۈشكەن ۋەھىي جەھەتتە بەكمۇ ئىشەنچىلىك پەرىشتىدۇر.

81:22

{وَمَا صَاحِبُكُم بِمَجْنُونٍ}

سىلەرنىڭ ھەمراھىڭلارئەقلىدىن ئادىشىپ قالغۇچى ئەمەس،

تەپسىرى:

وما محمد الذي تعرفونه بمجنون 

سىلەر بەك ياخشى تونۇيدىغان مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئەقلىدىن ئادىشىپ قالغۇچى ئەمەستۇر.

81:23

{وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ}

مۇھەممەد (ئەلەيھىسسالام) جىبرىئىلنى ھەقىقەتەن روشەن ئۇپۇقتا كۆردى،

تەپسىرى:

ولقد رأى محمد جبريل الذي يأتيه بالرسالة في الأفق العظيم 

قەسەمكى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئۆزىگە ۋەھىي ئېلىپ كەلگەن جىبرىل پەرىشتىنى مەككىنىڭ شەرق تەرىپىدىكى پايانسىز ئۇپۇقنىڭ ئەڭ ئۈست تەرىپىدە، ئاللاھ ياراتقان ئەسلى شەكلىدە كۆردى.

بۇ پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمنىڭ جىبرىل ئەلەيھىسسالامنى تۇنجى قېتىم كۆرۈشى بولۇپ، بۇ ۋەقە پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ھىرا غارىدا ئىستىقامەت قىلىۋاتقان مەزگىلدە يۈز بەرگەن.

81:24

{وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ}

مۇھەممەد (ئەلەيھىسسالام ئ‍ۆزىگە بىلدۈرۈلگەن) غەيبكە بېخىللىق قىلغۇچى ئەمەس

تەپسىرى:

وما هو ببخيل في تبليغ الوحي 

 مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ۋەھىينى تەبلىغ قىلىشتا بېخىل ئەمەستۇر.

81:25

{وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَّجِيمٍ}

بۇ قۇرئان قوغلاندى شەيتاننىڭ سۆزى ئەمەستۇر

تەپسىرى:

وما هذا القرآن بقول شيطان رجيم، مطرود من رحمة الله، ولكنه كلام الله ووحيه. 

بۇ قۇرئان ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن قوغلانغان شەيتاننىڭ سۆزى ئەمەستۇر. ھالبۇكى ئۇ ئاللاھنىڭ سۆزىدۇر ۋە ۋەھىيسىدۇر.

81:26

{فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ}

قەيەرگە كېتىۋاتىسىلەر؟

تەپسىرى:

فأين تذهب بكم عقولكم في التكذيب بالقرآن بعد هذه الحجج القاطعة؟ 

بۇنچە كەسكىن دەلىللەردىن كېيىن، ئەقىللىرىڭلار قۇرئاننى يالغانغا چىقىرىش ئارقىلىق سىلەرنى قەيەرگە ئېلىپ كېتىۋاتىدۇ؟

81: 27، 81:28

{إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ، لِمَن شَاءَ مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ}

ئۇ (يەنى قۇرئان) پۈتۈن ئەھلى جاھان ئۈچۈن، سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىكى توغرا يولنى خالىغانلار ئۈچۈن نەسىھەتتۇر

تەپسىرى:

ما هو إلا موعظة من الله لجميع الناس، لمن شاء منكم أن يستقيم على الحق والإيمان، وما تشاؤون الاستقامة 

قۇرئان پۈتكۈل ئىنسانىيەت ئۈچۈن، بولۇپمۇ ئاراڭلاردىكى ھەق ۋە ئىماندا توپتوغرا بولۇشنى خالايدىغانلار ئۈچۈن ئاللاھ تەرىپىدىن كەلگەن ۋەز-نەسىھەتتۇر.

81:29

وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

پەقەت ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى ئاللاھ خالىغاندىلا، ئاندىن سىلەر خالايسىلەر

تەپسىرى:

وما تشاؤون الاستقامة، ولا تقدرون على ذلك، إلا بمشيئة الله رب الخلائق أجمعين.

پۈتۈن مەخلۇقاتلارنىڭ رەببى بولغان ئاللاھ خالىمىغۇچە، سىلەر توپتوغرا يول ئۈستىدە بولۇشنى خالىمايسىلەر ۋە توغرا يول ئۈستىدە بولۇشقا قادىر بولالمايسىلەر.

* ئىككى دۇنيالىق بەخت-سائادىتىڭىز، مۇسۇلمانلارنىڭ ئاللاھقا ئىتائىتىنىڭ كۈچىيىشى، ھەق دىندىن يۈز ئۆرىگەنلەرنىڭ ھەقنى ئاڭلاپ، ھەق يولغا مېڭىشى، ئاللاھنىڭ كەلىمىسىنىڭ ئۈستۈن بولۇشى ئۈچۈن ساغلام دىنىي مەزمۇنلارنى كۆپلەپ تارقىتىپ تۇرۇڭ.